Эрэгтэй хүний үр тогтоох чадварыг илтгэх хамгийн энгийн бөгөөд чухал шинжилгээ нь үрийн шингэний шинжилгээ юм. Энэ шинжилгээгээр үрийн шингэнд агуулагдах эр бэлгийн эсийн тоо, хөдөлгөөн, морфологи зэргийг үнэлж тухайн эрэгтэй үргүйдэлтэй эсэх, үргүйдлийн урьдал байдалд байгаа эсэхийг тодорхойлдог. Манай төвийн  андрологийн лаборатори нь Герман, Энэтхэг зэрэг улсын хамгийн сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологи бүхий оношилгооны аргачлалуудыг эрэгтэй үргүйдлийн салбарт нэвтрүүлэн ажиллаж байна.

Үрийн шингэний шинжилгээг микроскопт энгийн нүдээр харж тоо хэмжээ, хөдөлгөөнийг нь үнэлдэг хуучирсан аргыг халж CASA-Computer Assisted Semen Analysis буюу компьютерт суурилсан үрийн шингэний оношилгоо-ны аргыг нэвтрүүлсэн бөгөөд энэ нь микроскопт харагдах эр бэлгийн эсийн зургийг авч комьпютерийн software системд хувирган тоо хэмжээ, хөдөлгөөнийг нь ДЭМБ-н зөвлөмжийн дагуу автоматаар тодорхойлох боломжийг олгож байгаа юм.

Эрүүл эрэгтэйн 1 мл үрийн шингэнд 20-250 сая эр бэлгийн эс агуулагдана. Үүнийг энгийн нүдээр микроскопт хараад тоо хэмжээ, хөдөлгөөний идэвхийг тодорхойлно гэдэг учир дутагдалтай. Тэгвэл энэхүү оношилгооны аргыг нэвтрүүлснээр эр бэлгийн эсийн тоо үнэн зөв гарах боломжтойгоос гадна эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөний идэвхийг ч нарийн тооцоололтой гаргана. Тухайлбал эр бэлгийн эс секундэд 25 микрометер хурдтай хөдөлж байвал хурдан хөдөлгөөнтэй эс, секундэд 5-10 микрометер хурдтай хөдөлж байвал удаан хөдөлгөөнтэй эс, секундэд 2 микрометер хүртэлх хурдтай хөдөлж байвал хөдөлгөөнгүй эр бэлгийн эс хэмээн ангилан тодорхой нарийвчлалтай гаргах боломж бүрдсэн. Мөн дан ганц эр бэлгийн эсийн тоо хөдөлгөөнийг үнэлэхээс гадна эр бэлгийн эсийн морфологи буюу бүтцийн өөрчлөлтийг тодорхойлох боломжтой.

Манай төв нь спермограммын шинжилгээг ДЭМБ-ийн гаргасан стандарт арга аргачлалын дагуу CASA компьютерт суурилсан оношлогооны аргаар шинжилдэг нь үрийн шингэний шинжилгээ хийдэг бусад төвүүдээс онцлог юм.

Зарим тохиолдолд  үрийн шингэнд эмгэг өөрчлөлт илрэх бөгөөд шалтгааныг тодруулах зорилгоор   илүү нарийн шинжилгээ хийх шаардлага тулгардаг. Иймээс  манай төв нь  дааврын шинжилгээ,  ДНХ фрагментаци, HOS тест, MAR test зэрэг шинжилгээнүүдийг оношилгоонд нэвтрүүлэн ажиллаж байна.

1. ДНХ фрагментаци шинжилгээ

Төмсгөнд 60-70 өдрийн дотор эр бэлгийн эсийн үүсэл явагдаж байдаг. Бүрэн гүйцэд боловсорсон эр бэлгийн эсийн толгойд дезоксирибонуклейн хүчил (ДНХ) буюу удмын мэдээлэл агуулсан нягт бүтэц байдаг. Хэрэв бүрэн бус боловсорсон нуклеопротейнтэй эр бэлгийн эсүүд агуулагдаж байвал ДНХ-ын фрагментацтай гэж үзнэ. Энэ нь эрэгтэй үргүйдлийн гол шалтгааны нэг юм.

Дотоод шалтгаан: Варикоцеле, лейкоцит, бүрэн бус боловсорсон эр бэлгийн эсүүд

Гадаад шалтгаан: Хүрээлэн буй орчны нөлөө/хорт бодисууд, цацраг туяа/ Амьдралын хэв маяг/таргалалт, хорт зуршил/

Шалтгаан тодорхойгүй үргүйдэл гэж оношлогдсон хосуудын 80% нь эр бэлгийн эсийн ДНХ гэмтэлтэй байдаг. Эр бэлгийн эсийн шинжилгээний үзүүлэлтүүд муу байгаа эрэгтэйчүүд ДНХ-ын фрагментаци буюу гэмтэл их байдаг байна.

Эр бэлгийн эсийн шинжилгээ хэвийн байгаа ч гэсэн ДНХ-ын фрагментаци өндөр тохиолдож болно. Хэвийн шинжилгээний хариунд хамгийн багадаа 30% нь ДНХ-ын фрагментаци өндөр илэрсэн байна гэсэн судалгаа байдаг.

2. HOS test /hypo-osmotic swelling test/